“DÖRT EFSANE ÇEVRECİ“ METİN ERDOĞAN

Kitap beş temel konudan oluşmaktadır: Günümüzdeki genel çevre sorunlarının ele alındığı kitapta, Atatürk’ün doğa sevgisi çok genişçe yer almaktadır. Diğer bölümlerde ise sırasıyla Manisa Tarzanı, Halikarnas Balıkçısı ve Hayrettin Karaca anlatılmaktadır. 

Bildiğimiz gibi, dünyada ciddi bir çevre sorunu yaşanmaktadır. Nüfus patlaması, kesilen ağaçlar, sanayileşme, küresel ısınma, aşırı tüketim hevesi vs. nedenlerden dolayı söz konusu sorunun daha da çok artacağı öngörülmektedir. Bu durum doğal olarak başta insanlar olmak üzere, tüm canlıların geleceğini tehlikeye atmaktadır. Acilen önlem alınmazsa;  doğal felaketlerin ve hastalıkların daha çok artması beklenmektedir.
Her geçen gün insanların sayısı artarken, hayvan ve ağaçların sayısı azalmaktadır.

Üzülerek diyebiliriz ki, halen çevreye en çok zarar veren canlı insandır. İnsanların doğa ile iç içe uyum içinde yaşamayı öğrenmesi çok gereklidir. Kurumlar erozyona çareler üretilmeli, toplum tüketimden vazgeçmelidir. Sanayi kontrol altına alınamazsa, küresel ısınma artacaktır. Bu durum, kuraklık ve sel felaketleri açlığı ve hastalığı ve çatışmaları körükleyecektir. 
 

Çevre sorunlarına çözüm bulmak konusunda Türkiye olarak şanslı sayılırız, çünkü söylem ve uygulamaları ile örnek alacağımız dünya çapında çevreci önderlere sahibiz.Dünyadaki bilinen ünlü çevrecileri (Chipko hareketi, Johnny Chapman, John McConell,Chico Mendes, McTaggart, David Dorothy Stowe, İrving Stowe, Aldo Leopold, Rachel Carson vs.) inceleyince gururla şunu görüyoruz:Bilinen ünlü çevrecileri sıraladığımızda, ülkemizden çıkan dört çevreci şahsiyetin ilk 10-15 de yeri olduğunu söyleyebiliriz.

Mustafa Kemal Atatürk, çevrecilik konuları henüz gündemde yok iken, bu konuda 20’li yıllarda çok sayıda çalışmalar yapmıştır. Ulu Önderin en sembol çevrecilik hareketi 1929 yılında Yalova’da gerçekleştirilmiştir: Bir ağaç dalı kesmemek için kendi evini (ünlü “Yürüyen Köşk” projesi)raylar üzerinde yürüterek tarih yazmıştır.

Kırmızı şeritli istiklal madalyası sahibi olan Ahmet Bedevi, 40 yıl yaşadığı Manisa’yı ağaçlarla donatmıştır. Tüm ömrünü Spil dağında bir şortla geçirdiği için,  bazı çevrelerin “meczup” dedikleri Tarzan, dünyanın –bilinen- gelmiş geçmiş belki de en önemli çevrecisidir.  Manisa bugünkü tüm yeşilini ve soluduğu temiz havayı bu güzel adama borçludur. 

Sürgün gittiği Bodrum’u ağaçlarla donatmıştır. Denizcilerin çileli hayatlarını yazmış ve “Mavi Yolculuk” gezilerini hayata geçirmiştir. Bodrum ve İzmir başta olmak üzere tüm Ege’de diktiği ağaçlar onun en büyük eserlerinin başında gelmektedir.

Bugün 97 yaşında olan Karaca, kurduğu TEMA Vakfı ile tabiatın korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi için önemli çalışmalar yapmıştır. Türk toplumu erozyonun zararlarını ilk ondan duydu. Varlıklı bir aileden olmasına rağmen, topluma örnek olmak ve çevreyi korumak için çok sade ve mütevazi bir yaşam sürmüştür. 

Ayrıca bu dört efsane insanın ayrı ortam ve zamanlarda yaşamalarına rağmen, aralarında büyük benzerlikleri olması dikkati çekmektedir.

Dördü de; oldukça mütevazi, sade, tabiat sever, çevreci, zor şartlarda yaşamışlar ve maddiyata önem vermemiş kahramanlardır.

Her üç efsane çevreci de halk kahramanı ve Atatürk hayranıdır.

Ünlü piyanist Fazıl Say ve Halikarnas Balıkçısının manevi oğlu Prof.Dr.Şadan Gökovalı’nın önsözleri kitaba zenginlik kazandırmıştır.
Onlara ve kitabın yayınlanmasında emeği geçenlere teşekkür borçluyum.

Kitapta son bölümünde yer alan çözüm önerileri şöyle özetlenebilir: İnsanlarla doğa arasında ciddi bir rekabet (çatışma) yaşanmaktadır. Bu durum rekabetten çıkmalı ve uyuma (dostluğa) dönüşmelidir.

Aksi halde bu çatışmayı insanlar kazanırsa biz kaybedeceğiz. Akla gelen ilk çözüm gençlerin ve yetişkinlerin eğitimidir. Yukarıda adı geçen ülkemizin gururu olan dört efsane çevrecinin doğaya dair söylemlerini, yaşam felsefelerini ve uygulamalarını gençlerimize aktarabilirsek, sorunun bir bölümünü çözmüş olacağız.